Wprowadzanie sylab, czyli jak pracować z parami paradygmatów na przykładzie sylab z literą P i M

Kontynuujemy naukę czytania metodą sylabową. Pierwsze sylaby wprowadzamy, gdy dziecko oponowało już samogłoski (etap 1) oraz wprowadziliśmy już wyrazy dźwiękonaśladowcze (etap 2).

Komplet sylab z P: sylaby otwarte, zakmięte (pa, pe, pi ...)

Sylaby wprowadzamy zawsze w parach. Jako pierwsze będą sylaby ze spółgłoską P,  następnie sylaby ze spółgłoską M. Oto kolejne etapy pracy z sylabami.

Krok 1. Wprowadzamy sylaby otwarte
1. Sylaby z literą P
2. Sylaby z literą  M
3. Różnicowanie

Krok 2. Samogłoska+Sylaba otwarta
1. Sylaby z P
2. Sylaby z M
3. Różnicowanie

Krok 3. Sylaby zamknięte
Krok 4. Wyrazy

A teraz dokładny opis co i jak.

KROK 1. SYLABY OTWARTE

1. Sylaby z literą P: PA PE PI PO PU PY 

Wprowadzamy pierwsze sylaby, zwykle nie więcej niż 2, 3 naraz (czyli np danego dnia). Sylaby wprowadzamy zawsze w kontekście. Najlepiej jeśli pokazujemy obrazek i sylabę (napis na nim lub pod nim). Naukę prowadzimy w 3 etapach:

Etap powtarzania:
na tym etapie ważne jest, aby za każdym razem nakłonić dziecko do powtórzenia sylab

• Pokazujemy dziecku obrazek, opisujemy go i mówimy np "Dziewczynka wychodzi z domu i żegna się z mamusią". Wskazujemy na sylaby i mówimy "Mówi  do niej: PA PA."
• "Teraz przeczytamy wspólnie to co mówi dziewczynka"  "PA PA"
• Przechodzimy do kolejnego rysunku i kolejnej sylaby powtarzając kroki powyżej

Etap rozumienia: 

• Na tym etapie przygotowujemy sylaby (dla ułatwienia możemy na początku rozpocząć z 2-3 sylabami). 
• Opisujemy obrazek i prosimy "Spróbuj odnaleźć sylabę PA". Jeśli widzimy, że dziecko nie potrafi odwołujemy się do etapu powtarzania i obrazka z tego etapu np "Pamiętasz co mówiła dziewczynka gdy żegnała się z mamą?", pokazujemy tamten obrazek i wspólnie czytamy "PA PA". Nas interesuje jednak tylko pojedyncza sylaba "PA" więc teraz jedną sylabę zakrywamy i mówimy "PA. Gdzie jest sylaba PA". Dziecko pokazuje. "A teraz zapamiętujemy jak wygląda PA i szukamy jej tu" wracamy do naszego etapu i bieżącego ćwiczenia z kilkoma sylabami. Dziecko powinno wskazać właściwą zapamiętaną sylabaę, jeśłi nadal jest problem znowu wracamy do dziewczynki i jej "PA PA".
• W ten sam sposób pracujemy z resztą sylab "Spróbujmy odnaleźć PU. Gdzie jest PU?"

 Etap nazywania (samodzielnego czytania):

• Przygotowujemy sylaby (wszystkie lub na początek tylko 2-3)
• Prosimy dziecko o wybranie sobie sylaby i jej przeczytanie "Wybierz sobie sylabę, którą chcesz i ją przeczytaj. A ja spróbuję ją odszukać i wskazać. Sprawdź czy dobrze pokazuję"
• Gdy dziecko dobrze sobie radzi to przechodzimy do kolejnego kroku. Wskazujemy sylabę, a dziecko ją czyta. Np. "Jak ma na imię ta biedronka?" "Co on mówi?" "Przeczytajmy, co tu jest napisane?"

Jeśli dziecko nazywa wszystkie sylaby z tego paradygmatu (czyli zestawu sylab z daną literą), potrafi je samodzielnie bezbłędnie przeczytać to przechodzimy do drugiego paradygmatu z danej pary, czyli w tym przypadku sylab zbudowanych z M (patrz poniżej punkt 2).

2. Sylaby z literą M: MA ME MI MO MU MY

Wprowadzamy drugi paradygmat z pary, czyli w tym przypadku sylaby z literą M, na takiej samej zasadzie jak poprzedni (czyli sylaby z literą P).
Gdy dziecko bezbłędnie odczytuje sylaby z drugiego paradygmatu (czyli sylaby z M) przechodzimy do różnicowania (punkt poniżej).

3. Różnicowanie paradygmatów, czyli sylab z literą P i M (PA MA ...)

Wprowadziliśmy parę paradygmatów (sylaby z P i sylaby z M). Pora teraz na ćwiczenia różnicujące. Sprawdzamy, czy dziecko potrafi odróżnić poszczególne sylaby, zwłaszcza podobne np PA od MA.

• Przygotowujmy sylaby z obu zestawów (np drukujemy obrazki z kotkami i pieskami wraz z ich imionami-sylabami)
• Mówimy "Teraz mamy trudne zadanie. Zobaczymy, które zwierzaki zwyciężą. Wygrywają te, w których nazwach najmniej się pomylimy"
• Odczytujemy sylaby w przypadkowej kolejności, raz z jednego raz z drugiego zestawu (czasami kotek, czasami piesek). Na początku dziecko będzie się często mylić, gdyż prawdopodobnie kieruje się tylko obrazem samogłoski. Stopniowo nauczy się je rozróżniać.

Na tym etapie nauki wykonujemy dużo ćwiczeń różnicujących sylaby. Dopiero gdy dziecko potrafi rozpoznawać opozycyjne sylaby (odróżniać np PO od MO) możemy przejść do ćwiczeń utrwalających umiejętność samodzielnego ich czytania.

Jeśli dziecko bezbłędnie różnicuje sylaby z dwóch paradygmatów przechodzimy do "Kroku 4, czyli czytania zestawu samogłoska+sylaba otwarta" (z  nauczonych właśnie paradygmatów).

KROK 2: Czytanie zestawów samogłoska + sylaba otwarta

Dziecko ma już opanowane sylaby otwarte z P i M. Potrafi je również odróżniać. Pora teraz na kolejny krok. Naukę czytania połączeń samogłosek ze znanymi już dziecku sylabami.

Sylaby z P: APA, EPE, IPI, OPO, UPU, YPY
Sylaby z M: AMA, EME, IMI, OMO, UMU, YMY

Przykład: APA
Pokazujemy dziecku pierwszą literę A i palcem wskazującym kreślimy łuk pod sylabą PA. Jeśli dziecko ma problem z odczytaniem pokazujemy A zasłaniając sylabę PA (np kartką). Polecamy jej odczytanie. Następnie odsłaniamy sylabę., a potem zasłaniamy A i pokazujemy sylabę PA. Jeśli dziecko nie potrafi odczytać sylaby PA nawiązujemy obrazka z sylabą mówiąc "Pamiętasz co mówiła dziewczynka żegnając się z mamusią? PA".

Ćwiczenia z sylabami z literą M np AMA dostępne są tu: AMA EME IMI OMO UMU YMY

KROK 3: Czytanie sylab zamkniętych

Przykład:
1. Wprowadzamy sylaby zamknięte z literą P: AP OP UP EP IP YP

2. Wprowadzamy sylaby zamknięte z literą M: AM OM UM EM IM YM

3. Różnicowanie paradygmatów

KROK 4. Odczytywanie wyrazów

PUMA, MAMA, MAPA, EMU

Przykład. PUMA
Pierwsza sylaba PU jest widoczna, a drugą zakrywamy. Dziecko odczytuje pierwszą sylabę. Następnie zakrywamy pierwszą sylabę a dziecko odczytuje drugą. Następnie wskazujemy, odczytujemy cały wyraz kreśląc łuk pod pierwszą sylabą  a potem drugą

Przykład: EMU
Dziecko odczytuje samogłoskę E a my w tym czasie zakrywamy sylabę MU. Następnie zakrywamy E tak by dziecko odczytało drugą sylabę MU. Odkrywamy cały wyraz i kreślimy łuki pod sylabami.

Przykład ćwiczenia do wydruku: Sylaby z literą M i P
Przykład: ćwiczenia do wydruku Wyrazy z sylabami M i P

Ćwiczenia, karty pracy do wydruku

Gotowe karty pracy, które możecie wykorzystać do pracy.

PA PO PU PÓ PE PI PY

Ślimakowe śliwki - parowanie: połącz ślimaka z jego śliwką
Jabłuszka -- parowanie: łączeni jabłuszek z listkami
Ludziki - - podpisujemy ludziki. Materiał uniwersalny, wystarczy wydrukować inny paradygmat/sylab;  gotowe do wydruku

Łączenie sylab otwartych z samogłoskami:
Bałwanki - bałwanki i śnieżynki

Sylaby z M: MA MO MU MÓ ME MI MY

Lokomotywy
- łączymy lokomotywy z wagonikami